Φοβίες

Οι φοβίες αποτελούν οξείς και παράλογους φόβους για μια συγκεκριμένη κατάσταση. Φυσικά, όταν φοβόμαστε κάτι δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχουμε και φοβίες. Ο φόβος αποτελεί μια κατάσταση που μπορεί να φανεί ιδιαίτερα χρήσιμη στη ζωή μας. Για παράδειγμα, το να φοβάται κάποιος να καταναλώσει αλκοόλ και να οδηγήσει αποτελεί μια μορφή αποτρεπτικού φόβου που μπορεί να γίνει χρήσιμος τόσο για το προσωπικό συμφέρον όσο και για το συμφέρον του κοινωνικού συνόλου. 

Τι είναι οι φοβίες;

Οι φοβίες είναι μια μορφή υπερβολικού, και συνεχή φόβου που επιμένει, για κάτι πραγματικό και συγκεκριμένο που δεν είναι απαραίτητα απειλητικό αλλά μπορεί να οδηγήσει μεταξύ άλλων στην εμφάνιση άγχους και τάσεων αποφυγής. Αρκετός κόσμος συγχέει τις φοβίες με το άγχος. Παρά το γεγονός ότι και τα δύο αυτά συναισθήματα παρουσιάζουν ομοιότητες, στις φοβίες το άγχος μπορεί να ερμηνευθεί ως απόρροια του φόβου αναφορικά με το φοβικό αντικείμενο. Στις φοβίες τα αίτια είναι υπαρκτά και αφορούν μια συγκεκριμένη κατάσταση που βιώνει ένας άνθρωπος. Ωστόσο οι φοβίες, συνήθως διαθέτουν ως χαρακτηριστικό τους το άγχος το οποίο διακατέχει έναν άνθρωπο και πολλές φορές αφορά την αναμονή ότι θα εκτεθεί εκ νέου στην φοβία του.

Ειδικές φοβίες

Η ειδική φοβία είναι ένας παράλογος φόβος για ένα συγκεκριμένο αντικείμενο ή κατάσταση, η οποία σαφώς εμπλέκεται στην ικανότητα λειτουργίας ενός ατόμου. Οι ειδικές φοβίες συνήθως αφορούν :

• Τα ζώα π.χ. σκύλους γάτες, ποντίκια, φίδια, αράχνες κ.α.
• Το φυσικό περιβάλλον π.χ. ύψη, σκοτάδι, νερό, καταιγίδες κ.α.
• Τοποθεσίες όπως γέφυρες, ανελκυστήρες, τούνελ κ.α.
• Αίμα, ενέσεις και τραυματισμούς.
• Άλλες φοβίες συμπεριλαμβανομένης αυτής της αρρώστιας και του θανάτου.

Όπως γίνεται κατανοητό οι ειδικές φοβίες αφορούν ένα μεγάλο φάσμα διαφορετικών φοβιών και συνεπακόλουθα φοβικών αντικειμένων και εμφανίζουν κοινά συμπτώματα. Υπάρχουν αρκετές επίσης φοβίες που αποτελούν συνήθως πιο ήπιες καταστάσεις και οι οποίες δεν χρήζουν απαραίτητα κάποιας θεραπείας από έναν ειδικό. Ωστόσο εάν τα συμπτώματα επιμένουν και δημιουργούν έντονα συναισθήματα, τότε καλό θα ήταν να αναζητηθεί βοήθεια. Ενδεικτικά μερικές ακόμη φοβίες που βιώνει ένα μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού είναι:

Αγοραφοβία

Ως αγοραφοβία ορίζεται το άγχος και ο πανικός ενός ανθρώπου στο να βρεθεί σε καταστάσεις και χώρους όπου δεν υπάρχει δυνατότητα για έγκαιρη διαφυγή. Αυτό σημαίνει ότι η αγοραφοβία δεν αφορά μόνο μέρη με συνωστισμό όπως αρκετός κόσμος πιστεύει, αλλά και περιορισμένους – κλειστούς χώρους καθώς και πολλές ακόμη καταστάσεις.

Κοινωνική φοβία

Η κοινωνική φοβία αποτελεί μια κατάσταση όπου το άτομο πιστεύει ότι θα γίνει το επίκεντρο της προσοχής όταν ενεργήσει δημοσίως. Το άτομο που βιώνει την κατάσταση αυτή νιώθει ότι όλοι οι υπόλοιποι γύρω του έχουν στραμμένη την προσοχή τους πάνω του ώστε να σχολιάσουν αρνητικά πράγματα που θα πει ή θα κάνει, με αποτέλεσμα να αποφεύγει τις κοινωνικές συναναστροφές του.

Νοσοφοβία / φόβος για την υγεία

Η Νοσοφοβία αποτελεί μια διαταραχή κατά την οποία επικρατεί ένας παράλογος φόβος ότι ένας άνθρωπος πάσχει από μια ασθένεια. Οι φόβοι αυτοί μάλιστα έχουν να κάνουν κυρίως με το γεγονός ότι το άτομο μπορεί να εμφανίσει μια σπάνια ή ανίατη ασθένεια όπως ο καρκίνος κλπ.
Ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων ερμηνεύει τις παραμικρές ενοχλήσεις ως μια σοβαρότερη μορφή ασθένειας. Για παράδειγμα ένα άτομο που βιώνει την συγκεκριμένη κατάσταση, μπορεί να ερμηνεύσει τον απλό πονοκέφαλο ως μια σοβαρή αρρώστια που χρήζει άμεσης επέμβασης. Μάλιστα, ακόμη και με την λήψη των εξετάσεων που επιβεβαιώνουν την καλή κλινική εικόνα, αρνείται να το δεχθεί, νομίζοντας πως έχει γίνει λάθος.

Ποια είναι τα συμπτώματα της φοβίας;

Τα συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν σε κάποιον που βιώνει μια φοβία είναι πολλά. Ανάλογα με το είδος της φοβίας, τα συμπτώματα μπορεί να διαφέρουν. Μερικά από αυτά μπορεί είναι:

• Αίσθημα ότι χάνεται ο έλεγχος.
• Έντονος και συνεχής φόβος.
• Αίσθημα ότι το αντικείμενο του φόβου πρέπει να αποφευχθεί με κάθε κόστος.
• Απώλεια της λειτουργικότητας και δυσκολίες στην καθημερινότητα.
• Ταχυκαρδίες και πανικός.
• Κατανόηση των παράλογων αντιδράσεων χωρίς δυνατότητα ελέγχου τους.